Veel vrouwen horen dat hun klachten rondom PMS of PMDD te maken hebben met een “gevoeligheid voor hormonen”, of zelfs dat ze “intolerant” zouden zijn voor progesteron. Het klinkt aannemelijk — je neemt wat progesteron, voelt je slechter, dus je lichaam zal er wel niet tegen kunnen. Maar dit verhaal is vaak te kort door de bocht.
Artsen en therapeuten zoals Dr. Katharina Dalton, die decennialang vrouwen met ernstig PMS succesvol behandelde met bio-identiek progesteron, en Carol Peterson, die vandaag de dag nog steeds veel succes ziet bij het inzetten van hoge doses progesteron bij PMDD, laten zien dat het vaak juist andersom ligt: niet intolerantie, maar tekort is het probleem.
Het Brein Draait op Progesteron
Progesteron is niet zomaar een hormoon. Het is de grondstof voor kalmerende verbindingen in de hersenen zoals allopregnanolon (Allo) en GABA. Deze stoffen helpen het brein om stress te dempen en balans te houden.
Wanneer progesteron te laag is:
• daalt de productie van Allo en GABA,
• stijgt de gevoeligheid voor stress en prikkels,
• worden stemmingsklachten en slaapproblemen veel waarschijnlijker.
Het is dus niet zo dat progesteron “problemen veroorzaakt” — vaak is het zo dat er te weinig progesteron aanwezig is om de rustgevende effecten in het brein mogelijk te maken.
Oestrogeendominantie: Het Verborgen Evenwicht
Daar komt bij dat een tekort aan progesteron vrijwel altijd gepaard gaat met relatief teveel oestrogeen. Dit noemen we oestrogeendominantie.
En dit heeft brede gevolgen:
• het verstoort de schildklierfunctie, vooral de beschikbaarheid van T3, het actieve schildklierhormoon dat je metabolisme aanstuurt;
• het beïnvloedt de balans van serotonine en histamine in de hersenen, wat stemmingen en slaap beïnvloedt;
• het belast de lever en darmen, waardoor de afbraak van overtollige hormonen en adrenaline stokt.
Dit bredere plaatje wordt vaak vergeten in de klassieke uitleg van PMS en PMDD. Maar stemmen zoals Ray Peat en Georgi Dinkov benadrukken keer op keer dat energiehuishouding, leverfunctie en stressregulatie net zo belangrijk zijn als de hormonen zelf.
Waarom Veel Vrouwen Slecht Reageren op Progesteron
Veel vrouwen herkennen dit: je neemt een beetje progesteron en je voelt je niet beter — soms zelfs slechter. Dat voelt alsof je “intolerant” bent. Maar vaak is dat een signaal dat je systeem zo uitgeput is dat het kleine beetjes niet goed kan verwerken.
Carol Peterson pleit daarom vaak voor microdosering: heel kleine hoeveelheden, vaak verdeeld over de dag. Op die manier kan het lichaam langzaam stabiliseren en wennen, zonder overprikkeld te raken.
Dit verklaart ook waarom sommige vrouwen pas na weken of maanden baat ervaren, terwijl anderen direct verlichting merken. Het gaat om het totaalplaatje van metabolisme, voeding, stress en herstelcapaciteit.
Meer Dan Alleen Hormonen
PMS en PMDD zijn syndromen — een samenspel van factoren. Naast hormonen spelen er altijd andere schakels mee:
• Stress en bijnieren: chronische stress slurpt progesteronreserves op.
• Schildklier en metabolisme: zonder voldoende energie kan je brein geen balans bewaren.
• Voeding en mineralen: magnesium, zink, koper, natrium en kalium zijn essentieel voor zenuwstelsel en hormonen.
• Lever en darmen: een overbelaste lever of verstoorde darmflora houdt oestrogenen, histamine en toxines langer in omloop.
Kate Deering benadrukt hoe belangrijk voeding hierin is: regelmatige koolhydraten (fruit, honing, wortels) voor energie, eiwitten voor lever en herstel, en het vermijden van extreme diëten die je metabolisme verzwakken.
Nieuwe Behandelingen, Oude Waarheid
Interessant genoeg bevestigt de farmaceutische industrie dit indirect. Een nieuw medicijn, Brexanolone, wordt inmiddels gebruikt bij postnatale depressie en therapieresistente depressie. Dit middel ís gewoon allopregnanolon, het metaboliet van progesteron.
Zelfs Prozac, ooit gelicenseerd voor PMDD, blijkt deels te werken omdat het de hoeveelheid allopregnanolon in de hersenen verhoogt. Dat laat nogmaals zien: de kern van het probleem zit vaak in de tekorten aan progesteron en zijn kalmerende metabolieten.
De Kernboodschap
PMDD en PMS zijn geen puur mentale problemen en ook niet simpelweg “een gevoeligheid voor hormonen”. Ze zijn vaak signalen dat je lichaam tekortschiet in een fundamenteel evenwicht: te weinig progesteron, te weinig energie, te veel stress en een overbelaste lever of darm.
Het goede nieuws? Door dit systeem te begrijpen en stap voor stap te ondersteunen met voeding, rust, en soms met zorgvuldige progesteronsuppletie, kan er enorm veel veranderen.
