• Aromatase = het enzym dat androgenen → oestrogenen omzet.
• Het zit niet alleen in de eierstokken, maar o.a. ook in vetweefsel, spieren, bloedvaten, hersenen en huid.
• Cortisol ↑ → aromatase-activiteit ↑ → relatief meer oestrogeen uit lokale weefsels.
• Progesteron ↓ → aromatase-activiteit ↓ (remming valt weg).
• Rond de menopauze daalt progesteron vaak sneller en dieper dan oestrogeen. Tegelijk kan stress (en dus cortisol) hoger liggen.
• Gevolg: verschuiving richting relatief oestrogeendominantie uit perifere weefsels + minder bescherming door progesteron. Dit kan bijdragen aan méér ontstekingsactiviteit, vasculaire en metabolische stress, stemmingsklachten, gewrichtsklachten en andere degeneratieve processen.
Waarom dat ertoe doet
• Oestrogeen uit weefselaromatisering werkt lokaal (paracrien/autocrien) op bloedvaten, bindweefsel, zenuwstelsel en immuunsysteem.
• Progesteron is in veel weefsels anti-inflammatoir, stabiliseert zenuwstelsel en mitochondriën, en balanceert oestrogeensignalen.
• Meer cortisol = meer afbraak (katabolisme), hogere bloedsuiker-variatie, slechter herstel → verdere prikkel van aromatase.
Signalen om op te letten (biofeedback)
• Toename van buikvet of “puffiness” ondanks gelijk eetpatroon.
• Opvliegers, nachtelijk zweten, prikkelbaarheid, onrustige slaap.
• Pijnlijke gewrichten/spieren, trager herstel na sport.
• Koude handen/voeten, lagere ochtendetemperatuur, wisselende hartslag.
• PMS-achtige klachten persisterend in perimenopauze.
Wat helpt om de balans te ondersteunen
• Stressritme: vaste eet- en slaaptijden; korte adem- of ontspanningsmomenten door de dag (nasale adem, 4–6 rustige uitademingen/min).
• Eiwit + koolhydraten samen eten voor stabiele energie (denk: zuivel/gelatine/eieren + fruit/honing/wortel).
• Beperk overmatige PUFA-inname (zaadoliën); kies vaker voor volle zuivel, eieren, schelpdieren, fruit, wortel/gekookte groente.
• Zonlicht/ochtendlicht en lichte beweging overdag; ’s avonds schermlicht dimmen.
• Spieren onderhouden (lichte weerstandstraining): meer spiermassa = minder relatieve aromatase uit vetweefsel.
• Mineralen uit voeding: calcium (zuivel), magnesium-rijke opties (cacao, melk), natrium/kaliumbalans (bijv. sinaasappel + snufje zout bij inspanning).
• Slaaphygiëne: koele donkere kamer, vaste bedtijd, cafeïne vóór de middag.
Let op
• Dit is algemene info/educatie, geen persoonlijk medisch advies. Hormoontherapie (ook progesteron) altijd in overleg met een deskundige, rekening houdend met je voorgeschiedenis en risico-profiel.
